Sẩn ngứa, mày đay không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng tới giấc ngủ. Theo quan niệm dân gian tình trạng này là dầu hiệu cảnh báo gan đang suy yếu.
Bác sĩ Vũ Thu Trang, Khoa Dị ứng, Trung tâm Da liễu- Dị ứng, Bệnh viện Trung ương quân đội 108 cho hay, trong dân gian có quan niệm nổi mày đay chứng tỏ gan bị suy yếu, giảm chức năng hay gan nóng. Tuy nhiên, thông tin này hoàn toàn không chính xác và chưa có cơ sở khoa học.
Mày đay là tình trạng da phát ban với biểu hiện đặc trưng là các nốt sẩn và ngứa. Triệu chứng bệnh dễ nhận biết, thường là một quầng đỏ hơi phù nề, gồ lên mặt da như vết muỗi đốt (sẩn phù). Mỗi nốt sẩn phù tồn tại khoảng 2-4 giờ và tự biến mất mà không cần điều trị (kéo dài không quá 24 giờ), nhưng sau đó các nốt sần khác sẽ tiếp tục xuất hiện và gây ngứa.
“Tình trạng ngứa, nổi mày đay là kết quả của quá trình dị ứng, tức hệ miễn dịch phản ứng quá mức với những yếu tố gây dị ứng. Mày đay có thể gây mất tập trung, gây khó chịu trong khi làm việc, sinh hoạt, gây mất ngủ, khiến người bệnh lo lắng. Một số trường hợp mày đay nặng có thể gặp tình trạng khó thở cấp tính thậm chí tử vong nếu không được xử trí kịp thời”, bác sĩ Trang nói.
Mày đay phân chia 2 dạng: Mày đay cấp là tình trạng tổn thương da đặc trưng kéo dài trong vòng từ vài giờ tới dưới 6 tuần; mày đay mạn tính thường kéo dài trên 6 tuần và tái phát thường xuyên trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.
Căn nguyên bệnh mày đay rất phức tạp, trên cùng một bệnh nhân có thể phát hiện một hoặc nhiều nguyên nhân gây bệnh cùng lúc. Căn nguyên gây ra mày đay cấp tính và mạn tính cũng có thể khác nhau. Chuyên gia cho biết một số nguyên nhân gây bệnh thường gặp:
– Dị ứng thức ăn: cơ thể dị ứng với thành phần của một số loại thực phẩm như trứng, sữa, đậu, tôm, cua… nhìn chung có rất nhiều thực phẩm từ động vật và thực vật có thể gây bệnh mày đay ở những người có cơ địa dị ứng.
– Do thuốc: Một số người bị nổi mày đay do mẫn cảm với một số thành phần thuốc như aspirin, kháng sinh, ibuprofen…
– Do tiếp xúc với dị nguyên: Phấn hoa, bụi các loại, khói thuốc, lông động vật, men mốc, len…
– Do các tác nhân vật lý: Áp lực tỳ đè (chứng da vẽ nổi), nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng mặt trời, nước…
– Do tăng thân nhiệt, thường là sau khi vận động, stress, ăn đồ cay nóng
– Do nhiễm trùng, bệnh viêm mạn tính: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa bệnh nhiễm trùng (nhiễm Helicobacter pylori, viêm gan A, viêm gan C, nhiễm khuẩn vùng mũi họng, ký sinh trùng đường ruột), bệnh viêm mạn tính (viêm dạ dày, viêm thực quản trào ngược, hoặc viêm ống mật, túi mật) với mày đay mạn tính. Tuy nhiên, bằng chứng về mối liên quan này còn ít và cơ chế khởi phát bệnh chưa rõ ràng.
– Do các bệnh lý tự miễn: Mày đay liên quan tới bệnh tự miễn của mô liên kết như lupus ban đỏ hệ thống hoặc hội chứng Sjögren… nhưng chúng thường thể hiện dưới dạng viêm mạch mày đay, các thương tổn mày đay tồn tại trên 12 giờ tới 24 giờ, chậm thay đổi kích thước và hình thái, để lại dải tăng sắc tố do lắng đọng hemosiderin.
– Không tìm ra nguyên nhân: Có đến 50% số trường hợp nổi mày đay không thể tìm ra nguyên nhân, đặc biệt là với mày đay mạn tính. Loại này được xếp vào dạng mày đay mạn tự phát hay mày đay mạn vô căn.
Bác sĩ Trang lưu ý: “Nguyên nhân gây tình trạng nổi mày đay không phải do gan hay do nhiễm ký sinh trùng đơn thuần mà. Bệnh có thể bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân khác. Người mắc bệnh mày đay cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và tiến hành làm các xét nghiệm cần thiết để đánh giá, phân loại và tìm ra căn nguyên. Mọi người cũng cần lưu ý tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc mà cần tuân thủ điều trị và dùng thuốc theo đơn do bác sĩ chỉ định”.
Theo Ngọc Minh (Đời Sống & Pháp Luật)
